آمريڪا جا ٽئريفز ۽ پاڪستان لاءِ نئون واپاري بحران

پاڪستان هڪ نئين واپاري بحران کي منهن ڏئي رهيو آهي، جتي آمريڪا طرفان امڪاني ٽئريفز پاڪستان جي برآمدات لاءِ خطرناڪ ٿي سگهن ٿا. آمريڪا جي اڳوڻي صدر ڊونلڊ ٽرمپ تازو هڪ بيان ۾ چيو آهي ته پاڪستان جا نمائندا ايندڙ هفتي آمريڪا پيا اچن ته جيئن ٽئريفز تي ڳالهين ڪري سگهن. پاڪستان تي 29 سيڪڙو ٽئريف؟! واشنگٽن تازو اعلان ڪيو آهي ته اهي ڪيترن ئي ملڪن تي نوان واپاري ٽئريف لاڳو ڪري رهيا آهن – انهن ۾ پاڪستان به شامل آهي. پاڪستان جي آمريڪا ڏانهن برآمدات ۾ ساليانو تقريبن 3 ارب ڊالر جو واپار ٿيندو آهي، ۽ ان جي بنياد تي 29 سيڪڙو ٽئريف لڳڻ جو امڪان آهي. جيڪڏهن اهي ٽئريف لاڳو ٿيا ته اهو پاڪستان جي واپار تي وڏو ڌڪ هوندو. رسمي ڳالهين جي شروعات جمعي جي ڏينهن پاڪستان جي ناڻي واري وزير محمد اورنگزيب ۽ آمريڪي واپار واري نمائندي جيميسن گرير وچ ۾ فون تي رابطو ٿيو، جنهن سان باقاعدي ڳالهين جو آغاز ٿيو. پاڪستان هن وقت مڪمل ڪوشش ڪري رهيو آهي ته آمريڪا سان اهڙو معاهدو ٿئي، جنهن سان ٽئريفز جو بار گهٽجي سگهي. ڀارت، پاڪستان ۽ جنگ جو خطرو ان سڄي واپاري پس منظر ۾ ٽرمپ جو هڪ ٻي اهم ڳالهه سامهون آئي. هن چيو ته جيڪڏهن پاڪستان ۽ ڀارت جنگ جي راهه اختيار ڪن ٿا ته هن کي ٻنهي ملڪن سان ڪنهن به واپاري معاهدي ۾ دلچسپي نه رهندي. ياد رهي ته مئي جي شروعات ۾ ڀارت، بغير ڪنهن واضح ثبوت جي، پاڪستان تي ڪشمير جي پاهلگام ۾ حملي جو الزام هنيو. نتيجي ۾ ٻنهي ملڪن وچ ۾ ڇڪتاڻ وڌي وئي، هوائي حملا ٿيا، جهاز ڪيرايا ويا ۽ آخرڪار آمريڪي مداخلت سان هڪ عارضي جنگبندي عمل ۾ آئي. ڀارت کي به ٽئريفز جو منهن ڀارت به آمريڪا جي ٽئريف پاليسين کان محفوظ ناهي. ڀارت تي به 26 سيڪڙو واپاري ٽئريف لاڳو ٿيڻ جو امڪان آهي، تنهن ڪري ڀارت جي واپار واري وزير پيوش گوئيل تازو واشنگٽن ويو هو ته جيئن ٻنهي ملڪن وچ ۾ واپاري معاهدي تي اڳڀرائي ٿي سگهي. پاڪستان لاءِ سبق – واپاري تنوع جي ضرورت پاڪستان انسٽيٽيوٽ آف ڊولپمينٽ اڪنامڪس هڪ رپورٽ ۾ خبردار ڪيو آهي ته جيڪڏهن 29 سيڪڙو ٽئريف لاڳو ٿيا ته پاڪستان جي برآمدي شعبي کي ساليانو 1.1 کان 1.4 ارب ڊالر جو نقصان ٿي سگهي ٿو. اها صورتحال پاڪستان لاءِ اک کولي ڏسڻ جهڙي آهي. صرف آمريڪا تي ڀاڙڻ بدران، پاڪستان کي نون مارڪيٽن ۾ پنهنجا رستا ڳولڻا پوندا. آخري سوچ اها وقت جي گهرج آهي ته پاڪستان پنهنجن واپاري روين کي نئين سر جوڙي، رڳو وڏن ملڪن تي ڀاڙڻ بدران علائقائي ۽ عالمي سطح تي وڌيڪ متحرڪ ٿي. ٽئريفز جو خطرو رڳو خطرو ناهي، پر هڪ موقعو آهي ته اسان پنهنجن وسيلن کي نئين سر منظم ڪريون ۽ عالمي واپار ۾ پنهنجو اثر وڌايون.